Λέσβος: Ένας Βοτανικός Παράδεισος με Υπέροχη Χλωρίδα και Εξαιρετική Βιοποικιλότητα

Οι άγριες ορχιδέες είναι παρούσες σε σχεδόν κάθε γωνιά του πλανήτη, εκτός από τις περιοχές των πάγων και των ερήμων. Στη Λέσβο, φιλοξενούνται πάνω από 100 διαφορετικά είδη ορχιδεών, αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου το ήμισυ των ειδών που συναντώνται σε όλη την Ελλάδα.

Η ποικιλία αυτή των ορχιδεών στη Λέσβο οφείλεται στις ιδιαίτερες κλιματικές και εδαφικές συνθήκες του νησιού. Είδη όπως το Himantoglossum comperianum (γνωστό ως «ορχιδέα του Διονύσου») και άλλες όπως οι Ophrys lesbis, Ophrys homeri και Ophrys masticorum, ανθίζουν από τον Φεβρουάριο έως τον Ιούνιο, με ορισμένα να εμφανίζονται ακόμα και το φθινόπωρο.

Οι ορχιδέες πήραν το όνομά τους, πιθανότατα αντανακλώντας την ομοιότητά τους με τη διπλοκόνδυλη ρίζα τους, η οποία παραπέμπει στα ανδρικά γεννητικά όργανα. Ωστόσο, η ονομασία τους συνδέεται και με τον μυθικό Όρχι, γόνο μιας Νύμφης και ενός Σάτυρου, ο οποίος, λόγω μιας προσβολής που έκανε, μεταμορφώθηκε σε ορχιδέα από τον Διόνυσο.

Αυτές οι ορχιδέες αποτελούν ένα εξαιρετικό αντικείμενο μελέτης για βοτανολόγους και επιστήμονες, ενώ συγχρόνως προκαλούν το ενδιαφέρον των φυσιολατρών, με τις εντυπωσιακές τους στρατηγικές επικονίασης μέσω της μίμησης εντόμων. Πολλά είδη του γένους Ophrys μιμούνται την εμφάνιση και το άρωμα θηλυκών εντόμων, ιδιαίτερα των μελισσών, για να προσελκύσουν αρσενικά έντομα. Κατά την προσπάθειά τους να ζευγαρώσουν με το άνθος, μεταφέρουν τη γύρη και συνεισφέρουν στην αναπαραγωγή των φυτών.

«Οι ορχιδέες είναι τα πιο λεπτεπίλεπτα και όμορφα λουλούδια στον κόσμο. Ενσαρκώνουν την τελειότητα της φύσης.» — Vera Wang (Σχεδιάστρια Μόδας)

Οι ορχιδέες, είναι ένα φυσικό θαύμα, ούτως ή άλλως, απλώς και μόνο λόγω της ομορφιάς τους. Eίναι ωστόσο και ένας καθρέφτης της υγείας των οικοσυστημάτων τους, καθώς η ύπαρξή τους βασίζεται σε μια σειρά από ισχυρές οικολογικές αλυσίδες. Η διατήρηση των πληθυσμών της ορχιδέας, είναι κρίσιμη για την ισορροπία των φυσικών οικοσυστημάτων, γι’ αυτό και η ορχιδέα προστατεύεται αυστηρά.

Ορχιδέες απαντώνται παντού στη Λέσβο. Ανθίζουν κυρίως στο Νοτιοανατολικό τμήμα του, από τον ορεινό όγκο του Ολύμπου μέχρι το Πλωμάρι και ανατολικότερα στην χερσόνησο της Αμαλής, νότια της Μυτιλήνης, περιοχή που περιλαμβάνει και τον Ελαιώνα Νίκου. Τα ασβεστολιθικά εδάφη προσφέρουν ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξή τους.

Οι ορχιδέες στο Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους

Ο μεγαλύτερος αριθμός των ορχιδεών βρίσκεται στο ανώτερο τμήμα του Πάρκου και γύρω στα μονοπάτια στις μη φρυγανικές περιοχές, όπου μπορούν και ευδοκιμούν τα ποώδη είδη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και στο νότιο τμήμα του δεν φύονται ορχιδέες. Η ανθοφορία τους αρχίζει το Φεβρουάριο στη Λέσβο και συνεχίζεται μέχρι το Μάιο – Ιούνιο.

Στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους φύονται αρκετά είδη ορχιδέας όπως η Ophrys tenthredinifera και το υποείδος της Ophrys tenthredinifera ssp. vilosa, η Ophrys umbilicata, η πολυλυάριθμη Ophrys papilionaceae ssp. heroica, καθώς και το είδος Ophrys mammosa. Επιπλέον, παρατηρούνται η Serapias orientalis ssp. carica με μεγαλύτερο αριθμό ατόμων από την Serapias orientalis ssp. orientalis. H Serapias orientalis ssp. carica, είναι μια ιδιαίτερα ορχιδέα με πολυπληθή κόκκινα άνθη. Η Anacamptis collina, είναι μια ορχιδέα με συχνή παρουσία, μαζί με την παραλλαγή λευκού χρώματος του χείλους της Anacamptis collina var. leucoglossa. Στο Πάρκο, μπορεί κανείς να παρατηρήσει όλη την ποικιλομορφία του είδους ταυτόχρονα, βέβαια σε μικρότερους πληθυσμούς σε σχέση με την ξεχωριστή Ophrys lesbis.

«Έχω περάσει τη ζωή μου συλλέγοντας ορχιδέες. Η ομορφιά και το μυστήριό τους είναι ασύγκριτα.» — Ellen DeGeneres (Κωμικός & Παρουσιάστρια)

Αυτή την εποχή το κατάφυτο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου ντύνεται με τα πανέμορφα άνθη της άνοιξης, στολίζοντας με υπέροχα χρώματα το μνημείο παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς απολιθωμένων κορμών 20 εκατομμυρίων ετών. Η ανθοφορία, μετατρέπει το ήδη εντυπωσιακό πάρκο σε ένα ανοιξιάτικο σκηνικό, που αποτελεί μια απολαυστική βόλτα για εξερεύνηση για μικρούς και μεγάλους.

Το Μουσείο υλοποιεί διαδρομές περιήγησης στο Γεωπάρκο Λέσβου για ειδικές ομάδες επισκεπτών στα πλαίσια της πρωτοβουλίας με τίτλο “Άνοιξη στη Λέσβο”: για την ανάδειξη της Λεσβιακής Φύσης και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την προστασία των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, με την πεποίθηση ότι η ανάδειξη του φυσικού πλούτου του νησιού, θα ενδυναμώσει και την τοπική οικονομία μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών τουριστικών δραστηριοτήτων.

Η παρατήρηση των φυτών γίνεται από τους συμμετέχοντες με τη βοήθεια της βιολόγου του Μουσείου, Βασιλικής Κακάμπουρα. Πλήθος ανθισμένων ορχιδεών βρίσκονται συγκεντρωμένες σε μεγάλο αριθμό δίπλα στις ειδικά διαμορφωμένες διαδρομές του πάρκου, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες, να παρατηρούν και να μελετούν από κοντά τα φυτά αυτήν την εποχή.

Μερικά Facts για τις Ορχιδέες της Λέσβου:

• Πλούσια Βιοποικιλότητα: Η Λέσβος φιλοξενεί πάνω από 100 είδη άγριων ορχιδεών, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων και προστατευόμενων ποικιλιών, όπως η Ορχιδέα της Λέσβου (Ophrys lesbiaca), που είναι ενδημική στο νησί.
• Περίοδος Ανθοφορίας: Η κορύφωση της ανθοφορίας των ορχιδεών στη Λέσβο συμβαίνει την άνοιξη, από τα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Μαΐου. Αυτή την περίοδο, το νησί μεταμορφώνεται σε παράδεισο για τους λάτρεις των ορχιδεών, με αγρούς γεμάτους λουλούδια σε διάφορα χρώματα και μεγέθη.
• Πρωτοπόρος στην Έρευνα: Η Λέσβος είναι διάσημη για τη φιλοξενία μιας από τις πρώτες μελέτες άγριων ορχιδεών στην Ευρώπη. Τον 19ο αιώνα, η πλούσια χλωρίδα του νησιού προσέλκυσε βοτανολόγους, με τον Δρ. Joseph Hooker, έναν από τους πιο γνωστούς βοτανολόγους της εποχής, να εξερευνά τα μοναδικά είδη ορχιδεών της Λέσβου.
• Φεστιβάλ Ορχιδέας: Την άνοιξη, η Λέσβος φιλοξενεί φεστιβάλ και εκδηλώσεις αφιερωμένες στις ορχιδέες, όπου τοπικοί ειδικοί καθοδηγούν επισκέπτες σε περιηγήσεις, προσφέροντας γνώση για τα είδη, την ανάπτυξή τους και τις προσπάθειες διατήρησής τους.
• Εντυπωσιακή Βιοποικιλότητα: Οι ορχιδέες στη Λέσβο ευδοκιμούν σε διάφορους βιότοπους, από βραχώδεις λόφους και ελαιώνες έως υγροτόπους και παράκτιες περιοχές. Αυτή η ποικιλία οικοτόπων συμβάλλει στον μεγάλο αριθμό ειδών ορχιδέας που συναντώνται στο νησί.
• Εντυπωσιακή Επικονίαση: Οι ορχιδέες στη Λέσβο χρησιμοποιούν αξιοθαύμαστες στρατηγικές επικονίασης. Πολλά είδη του γένους Ophrys μιμούνται την εμφάνιση και το άρωμα θηλυκών εντόμων, ιδιαίτερα των μελισσών, για να προσελκύσουν αρσενικά έντομα. Κατά την προσπάθειά τους να ζευγαρώσουν με το άνθος, μεταφέρουν τη γύρη και συνεισφέρουν στην αναπαραγωγή των φυτών.
• Ενδημικά Είδη: Η Λέσβος φιλοξενεί αρκετά ενδημικά είδη ορχιδέας, όπως η Ophrys lesbiaca, που αναπτύσσεται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές του νησιού και διαθέτει μοναδική μορφολογία, η οποία τη διαφοροποιεί από άλλες ευρωπαϊκές ορχιδέες.
• Κρατική Προστασία: Η προστασία των σπάνιων φυτών της Λέσβου, όπως οι ορχιδέες, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του νησιού. Όλα τα είδη ορχιδέας στη Λέσβο προστατεύονται από τη νομοθεσία, με αυστηρούς κανονισμούς για τη διατήρησή τους.
  

«Οι ορχιδέες είναι σαν τους ανθρώπους: έχουν τη δική τους προσωπικότητα και η καθεμία είναι μοναδική.» — David Attenborough (Φυσιοδίφης και Παρουσιαστής)

Κλείστε τώρα την διαμονή σας στις παραθαλάσσιες βίλες μας

Η Λέσβος είναι ένας αληθινός παράδεισος για τους φίλους της φύσης, και ο Ελαιώνας Νίκου μπορεί να σας προσφέρει όχι μόνο μια άψογη και αξέχαστη διαμονή αλλά και πληροφορίες και προτάσεις για να εξερευνήσετε αυτήν την εξαιρετική πανίδα και να απολαύσετε μια αξέχαστη εμπειρία, σε έναν από τους κορυφαίους φυσιολατρικούς προορισμούς της Ευρώπης!

Πιάστε την φωτογραφική σας και τον εξοπλισμό σας και σχεδιάστε τη διαδρομή σας. Χρησιμοποιήστε τον κωδικό “ORCHID”, κλείστε τη διαμονή σας στον Ελαιώνα Νίκου και κερδίστε μια special έκπτωση 25% για την περίοδο ορχιδέων (Φεβρουάριο έως Μάρτιο – κουπόνι περιορισμένης χρήσης)

Links

• https://www.janvanlent.com/blog/?page_id=519
• https://lesvosbirders.wordpress.com/the-orchids-of-lesvos/
• https://www.cameralife.se/se/startsida/travel-reports/lesvos-the-orchid-island-40326382?
• https://orchidcharm.com/what-is-the-symbolism-of-orchids-in-greek-mythology
• https://www.chicagobotanic.org/blog/learning/ancient_modern_two_love_stories_one_fantastic_orchid
• https://www.visitlesvos.gr/en/natural-environment/the-flora-of-lesvos/wild-orchids
• https://www.amna.gr/home/article/806468/Mutilini-Oi-anthismenes-agries-orchidees-sto-Parko-tou-Apolithomenou-Dasous
• https://greekreporter.com/2021/11/26/rare-species-orchids-lesvos-petrified-forest/